Het bruine monster, diarree en de einduitslag!

Grappig dat een nauwelijks kleine discussie op Twitter kan leiden tot deze blog! Een collega van het ED had het op Twitter gisteren over het inlassen van een rookpauze. Ik meende dat het woord inlassen niet correct was en dat het zou moeten gaan om iets ingelasten. En twitterde dat terug. Maar daar zat ik dus fout. Inlassen betekent volgens het woordenboek ‘iets tussenvoegen’. Je kunt dus wel een rookpauze inlassen, maar nooit een sportwedstrijd aflassen. Veel gebruikt, maar niet correct. Een sportwedstrijd wordt afgelast.

In mijn beginjaren bij Omroep Brabant was er een oudere collega, Ab Klaassens, die maandelijks onze geschreven nieuwsberichten onder de loep nam en daar op zijn eigen –vaak humoristische wijze- commentaar bij gaf. Zo was er ooit een bericht dat de leiding van FC Den Bosch zich zorgen maakte over de leegloop van spelers. Waarop hij er gevat bij zette: ‘Hoezo? Hadden ze diarree dan?’ Juist nu ik zelf al vele jaren werkzaam ben in de journalistiek, stoor ik mij ook best vaak aan foutief en oneigenlijk taalgebruik. Het te pas en te onpas verkeerd gebruiken van de woorden dan en als bijvoorbeeld. Of hun en zij. Of dat populaire taalgebruik op social media als me vader en me vrienden.

Presentatie op Radio 1 in de jaren ’90 en ’00 natuurlijk met zo correct mogelijk taalgebruik!

Ook in de sprekende sportjournalistiek worden nog steeds veel taalfouten gemaakt. Waarschijnlijk onbedoeld, als spreektaal, maar toch. Voorbeeld: je kunt nooit met nul-één winnen of verliezen. Je verliest of wint altijd met één-nul. Of je nu uit of thuis speelt. De tussenstand of eindstand daarentegen kan weer wèl nul-één zijn.
Een verslaggever van een clubwebsite gebruikte lange tijd het woord rustverslag. Boeiend, een verslag van de rust! Maar hij bedoelde daarmee het verslag van de eerste helft, dat hij in de rust schreef en online zette!
En wat dacht je van het bij NOS Langs de Lijn te pas en te onpas gebruikte woord einduitslag! Dat was zo’n beetje het stopwoordje van presentator Tom van ’t Hek. Is een uitslag niet altijd al eind?? Net zoals eindresultaat. Resultaat is altijd al eind. Nog eentje: een voetballer kan nooit een doelpunt scoren. De betekenis van het woord scoren is: doelpunt maken. Dus óf je scoort óf je maakt een doelpunt. Luister maar eens naar sportuitzendingen hoe vaak dat fout gebruikt wordt! Ik heb trouwens zelf jarenlang de fout gemaakt door de begrippen linkse en linker door elkaar te halen. Ik sprak in Langs de Lijn altijd over de linkse kant van het veld. Totdat regisseur Ferry de Groot mij daar een keer of wat op wees!

Ik weet, sommige grammaticale fouten zijn geen echte fouten, maar zijn in de loop der jaren verworden tot spreektaal. Maar ik ben van de generatie die nog steeds graag spreekt over ‘een aantal mensen gaat naar de wedstrijd’ in plaats van ‘een aantal mensen gaan naar de wedstrijd’. Een aantal is een enkelvoudig begrip en dus is het gaat in plaats van gaan. Het gaat om het aantal. Niet om de mensen. Er zijn nog steeds collega’s die het woord thans regelmatig gebruiken. Tegenwoordig of nu vind ik minder oubollig! Zo vind ik geschreven ‘de voorzitter heeft meegedeeld’ of ‘hij gaat deelnemen aan de voorronde’ heel mooi. Maar in spreektaal vind ik het not done. Dan is het ‘de voorzitter heeft gezegd’ of ‘hij gaat meedoen aan de voorronde’. Dat is ook mijn tip, die ik altijd aan jonge, beginnende sportverslaggevers meegeef: vertel het simpel, net zoals je het over de rand van de schutting tegen je buurman zou vertellen.

Han Hollander, de vader van het wollig sport-taalgebruik!

Dit gaat over correct taalgebruik. Niet over wollig of hyper taalgebruik. Dat mag van mij best in de sportjournalistiek en is ook van alle jaren, van alle generaties. Wat te denken van stoempen, geparkeerd staan, asfalteczeem, aan het elastiek hangen, d’r op en d’r over, een ontsnapping of een treintje opzetten? Tuurlijk dat gaat over wielrennen. Wijlen sportverslaggever Han Hollander was natuurlijk de vader van het wollige taalgebruik: ‘hij schoot het bruine monster door een woud van benen tussen het houtwerk tegen de touwen. En na de thee werden de bordjes verhangen en tapten de gasten uit een ander vaatje’. Zoiets dus!

Advertentie

Read Full Post »

Vrijheid om te zeggen wat je wilt, om te juichen voor wie je wilt!

De gebeurtenissen in Parijs de afgelopen week hebben ons allemaal weer aan het denken gezet over onze vrijheid van meningsuiting. En over onze persvrijheid. Hoe een groot goed dat is. Zeker journalisten moeten altijd kunnen zeggen en schrijven wat ze willen. Satirisch of niet. Kritisch of niet. Zonder dat dat represailles zoals de afgelopen week in Parijs tot gevolg heeft.

Op de perstribune/commentaarpositie in de Kuip in Rotterdam

Als sportjournalist heb ook ík de intolerantie van dichtbij ervaren. Ik ben als verslaggever van Langs de Lijn –lopend met mijn koffertje met apparatuur met NOS-logo bij een stadion- regelmatig uitgescholden voor kut-NOS. Of kanker-NOS! Ik ken collega’s die niet meer naar bepaalde stadions gaan, omdat hen een te nadrukkelijke geaardheid voor een andere club wordt verweten. Onzin natuurlijk. Maar ze worden er bedreigd, ze voelen zich er niet veilig. Ze kijken de wedstrijd wel op tv. Thuis of op de redactie. Ook ken ik een collega die steevast van zijn auto het schildje met de naam van zijn autodealer onder zijn gele nummerplaat laat verwijderen, om elk verband met zijn herkomst uit Hilversum te vermijden. Triest dat dat nodig is. Hilversum werkt bij sommige clubs als de bekende rode lap op de even bekende stier. Onvoorstelbaar eigenlijk.

Er is een tijd geweest –in de jaren negentig- , dat ik mij op de perstribune van Feyenoord niet zo veilig voelde. Regelmatig werden verslaggevers daar door supporters op niet mis te verstane wijze geïntimideerd. Als je als radioverslaggever iets té enthousiast reageerde op een goal van de andere partij, was je aan de beurt. Dan was je niet voor hún! Echt, ik heb het aan den lijve meegemaakt. Een neefje van mij is ooit op Schiphol bij vertrek voor ’n vakantie door een Arnhemmer beschimpt omdat hij een N.E.C.-shirtje droeg. Onvoorstelbaar! En, het gebeurt nog stééds.
Als verslaggever voor SuperSport, de voorloper van Sport1, was ik eens op bezoek bij VfL Bochum in Duitsland. Daar heeft mijn Audi het een keer flink moeten ontgelden: ruitenwissers en buitenspiegels bleken na de wedstrijd afgebroken, lak was behoorlijk beschadigd. Er was overheen gelopen. Tja, Duitse auto, maar Nederlands nummerbord, hè?

De perstribune in de Amsterdam Arena.

Ook anno 2015 worden niet alleen bij voetbalstadions nog steeds auto’s vernield, omdat er een mini-shirtje van de verkeerde club aan de raam hangt. En komen supporters in het nauw omdat ze een sjaal van de verkeerde club dragen. Zit je bij een wedstrijd van je club niet in het uitvak, maar gewoon op de eretribune, dan kan juichen bij een goal van jouw club je wel eens duur komen te staan. Het gebeurd zelfs in businessrooms! Het is -anno 2015- te gek voor woorden.

De afgelopen week heeft ons weer eens met de neus op de feiten gedrukt. Vrijheid is in alle opzichten ons grootste goed. Vrijheid van meningsuiting is de hoeksteen van de democratie. Persvrijheid is daar een onmisbare schakel in. Laten we daar zuinig op zijn. Opdat je kunt zeggen wat je wilt. En kunt juichen voor je eigen club. Waar je ook bent. Zonder dat je dat duur komt te staan.

Read Full Post »

Vier WK’s! Die nemen ze mij niet meer af!

Natuurlijk kijk ik deze dagen zoveel mogelijk wedstrijden van het WK Voetbal in Brazilie. En ik hoor en lees ook de kritiek op de collega-verslaggevers, die in Brazilie vaak onder lastige omstandigheden hun werk doen. Denk daar ook eens aan! Natuurlijk zijn het fantastische trips, maar het is hard werken, veel wachten, een hoop reizen, lange dagen maken. Niet erg hoor, want het is geweldig om erbij te zijn, om met je neus voor aan te staan!

De NOS-equipe voor het WK 1990 in Italie. Met o.m. Jack van Gelder (nog met haar!), Frank Snoeks, Kees Jansma en Evert ten Napel.

Ik heb drie, eigenlijk vier WK’s meegemaakt. Als verslaggever was ik betrokken bij de WK’s van 1990 in Italie, 1994 in Amerika en 1998 in Frankrijk en als reisleider was ik bij het WK van 1974 in Duitsland. Ik werkte toen net een paar maanden als leerling-journalist bij De Gelderlander, dat voor haar lezers busreizen naar de WK-wedstrijden in Duitsland organiseerde. En op die bussen waren reisleiders nodig en toen dat verzoek langs kwam was ik de eerste om m’n vinger op te steken! Dus maakte ik vrijwel alle wedstrijden –behalve de finale- mee: de poule-wedstrijden tegen Zweden, Bulgarije en Uruguay en de tweede ronde tegen Polen, Argentinie en Brazilie. Ik herinner mij nog een wedstrijd tegen Uruguay in de regen in Gelsenkirchen en die sensationele wedstrijd met goals van Cruyff en Neeskens tegen Brazilie in Dortmund.

Het WK van 1990 in Italie was mijn eerste WK als verslaggever. Ik maakte deel uit van de NOS-equipe en had Milaan als uitvalsbasis. Jack van Gelder deed de wedstrijden van Oranje dat op Sicilie bivakkeerde. Ik deed alle belangrijke schaduwwedstrijden, zoals die van Belgie, Brazilie (met Romario!) en Engeland (met bondscoach Boby Robson). Belgie speelde tegen Zuid-Korea, Uruguay en Spanje. Die wedstrijden waren allemaal in Verona. Brazilie speelde haar wedstrijden in Genua, ik heb ook nog Engeland-Ierland in Bologna gedaan en dan waren er ook nog de diverse trainingen en persconferenties. Ik deed vrijwel alles per trein en reed af en toe -als we toevallig dezelfde wedstrijd deden-  met TV-collega Evert ten Napel mee. Die had een huurauto.

Mijn accreditaties van de WK’s van 1990 en 1998

Veel vrije tijd was er niet. Reizen en wachten slurpte veel tijd op, maar ik vond het geweldig. Collega Carl Huybregts van de (toen nog) BRT nam mij op sleeptouw in het Belgische kamp, waar prima te werken viel. Ik heb dat toernooi weinig van Oranje meegekregen, maar was wel aanwezig bij DE wedstrijd: de uitschakeling tegen West-Duitsland in San Siro in Milaan. Met het spuugincident Frank Rijkaard vs. Rudi Voller. Dat vergeet je nooit meer. Ik herinner mij ook nog dat ik op het vliegveld bij vertrek naar Milaan de compact-cassette (weten we nog wat dat is?) van Jeff Lynne’s Armchair Theatre kocht. Die heb ik gedurende de vele uren treinreizen grijs gedraaid!

Mijn tweede WK was die van 1994 in Amerika, maar dat WK heb ik beleefd als eindredacteur van de nachtelijke uitzendingen van Langs de Lijn in Hilversum. Door het tijdsverschil waren alle wedstrijden in onze nachten en er moesten WK-journaals met interviews en beschouwingen gemaakt worden. Interessante klus en ook hel zinnig om als verslaggever de andere kant van de uitzendingen mee te maken!

Journalistenforum op Radio 1 met Valentijn Driessen (Telegraaf), Paul Onkenhout (Volkskrant), Chris van Nijnatten (AD) en Matty Verkamman (Trouw)

Het WK waar ik de beste herinneringen aan beleef is het WK in Frankrijk in 1998. Daar had ik vier weken lang een multifunctionele taak: interviews bij Oranje (trainingen en wedstrijden), schaduw-wedstrijden van poulegenoot Belgie volgen en offtube andere interessante duels doen. Vooral dat laatste deed nogal wat stof opwaaien, want het op je hotelkamer verslaan van wedstrijden voor de radio, terwijl je naar de televisie keek, was tot die tijd not done. Het verwijt dat wij de luisteraar belazerden vind ik niet terecht. Ik heb daar al eens eerder een blog over geschreven.

We zaten in Zuid-Frankrijk in een hotel in Menton. Daar zaten verder vrij veel bejaarden, zodat het plaatsje al snel omgedoopt was in Dementon. Niettemin was het een vrij ideale uitvalsbasis. Je zat zo op de snelweg, het was vlakbij La Turbie, waar niet allen het Oranjehotel, maar ook het complex van AS Monaco de trainingsbasis van Oranje was en ook Roquebrun Cap Martin was dichtbij: daar was elke avond de talkshow van Barend en Van Dorp: voor ons van de radio ook handig om bepaalde mensen even te spreken. Bovendien was er op het dakterras van ons hotel elke avond een speciale uitzending van Studio Sport, waar altijd spelers van het Nederlands elftal aanwezig waren. Die konden wij voor de radio dan ook meteen interviewen! Ik weet ook nog dat ik in mijn groene BMW 318 in twee dagen van oost naar west ben gereden om Belgie-Zuid-Korea in Bordeaux te doen: de ene dag 900 km heen, inchecken in hotel, wedstrijd doen, interviews maken en doorspelen, slapen en de volgende dag weer 900 km terug.

Fraai stuk in het AD over de NOS-radio-equipe in Frankrijk.

Leuk waren ook de speciale uitzendingen, die wij op rustdagen maakten: een journalistenforum op het terras van het hotel om met collega’s van dag en weekbladen te praten over de prestaties van Oranje. Het werk van de NOS-radio-equipe (Ron de Rijk, Bram Gaillard en ik) leverde zelfs nog een mooi verhaal in het Algemeen Dagblad op.

Tijdens dat WK in Frankrijk maakte ik voor het eerst kennis met de gemakken van internet. Niet dat daar al zoveel op te vinden was, maar mijn laptop met Compuserve-(inbel)internet en Netscape-browser opende toch deuren, die tot die tijd voor mij gesloten bleven. Zestien jaar geleden was het nieuw, nu onmisbaar in het hedendaagse communicatieverkeer!

Read Full Post »